Wat keek mijn huisarts vreemd toen ik hem deze vraag stelde. Logisch... of misschien toch niet?

De situatie

Het afgelopen jaar heb ik mijn dokter, helaas, frequent een bezoekje moeten brengen. Op een bepaald moment leek het bijna een gewoonte te worden. Toch was er een korte periode waarin ik even, gelukkig, niet moest passeren. Je weet dat het pas erg gesteld is, als je in die periode zelfs je huisarts begint te missen...

Omdat het me opviel besloot ik de eerst volgende keer het gesprek luchtig te houden, in plaats van altijd dat serieuze. Want laten we eerlijk zijn: op de 15min tijd die je krijgt tijdens je bezoek, is het eerder een kwestie van tempo maken dan een gezelligheidsbabbel, en is het zelden met positief nieuws. Mijn huisarts begint dan ook stevast zijn consult met "En wat nieuws?" waarna je begint met het opsommen van je klachten, het onderzoek, bespreking van een eventueel vervolgaanpak en de afrekening.

Dus ja goed... ik wou eens een keertje het minder droog aanpakken, wat menselijker en ik dacht eens "grappig" te zijn. Iets wat ik nogal snel word wanneer de dingen ongemakkelijk worden. Dus op de vraag "En wat nieuws?" antwoordde ik deze keer:

"Wel ik dacht, ik heb mijn dokter nu al een tijdje niet meer gezien en ik vroeg me af hoe het met hem gaat, dus ik kom eens horen of alles goed is met u?"

Wat volgde was een wat vreemde situatie. Een gestammel aan de andere kant van de tafel, haperende woorden gaande van "eu....", iets wat op ongemakkelijk lachen moest lijken vanachter een mondmasker, nogmaals een "euu....". Mijn dokter was duidelijk niet gewoon van die vraag te krijgen, toch zeker niet tijdens een consult, laat staan als een reactie op de vraag "en wat nieuws" om te achterhalen waarvoor je een beroep op hem doet.

Ik kan je vertellen dat de situatie dermate ongemakkelijk begon te worden, gecombineerd met de tijdsdruk van het consult, dat ik maar besloot om een kleine "redding" in te voeren en me snel weer te herpakken door te vertellen waarvoor ik werkelijk kwam. Ik merkte de opluchting bij mijn huisarts toen hij weer in zijn oude, vertrouwde werkstramien kon hervallen.

Mijn bedenking

Achteraf heb ik me dikwijls afgevraagd: zou dit eigenlijk wel zo bizar mogen zijn? Ik weet wel dat mijn vraag onverwacht kwam en ik hem daarmee had verrast. Ik weet ook dat je normaal niet naar je huisarts gaat om te vragen hoe het met hem/haar gaat, maar net omgekeerd. Maar toch is er iets dat bij mij inwendig lijkt te wringen... is er eigenlijk iemand, buiten misschien naasten, die eens bij hun informeren over hoe het eigenlijk met hén gaat? Zij die dag in, dag uit ten dienste staan van anderen. Geconfronteerd met leed, pijn (letterlijk en figuurlijk), vragen, zagen en klagen, ... maar kunnen zij daarvoor ook terecht bij anderen? En ook: hopelijk hebben zij daar de tijd voor?

Zelfzorg in de zorg?

Want tijd is nog zo iets waar ik me vragen bij stel. Ik weet dat mijn huisarts gewoon maaltijden overslaat en gewoon doorwerkt, net zoals toiletbezoeken overslaat of snelsnel afhaspelt. Ik stel me dan de vraag naar zelfzorg bij deze bepaalde groep.

Het lijkt me dan ook niet verwonderlijk dat er iets bestaat zoals "burn-out in de zorg" of dat ik op fora lees dat dokters in spe al een burn-out krijgen tijdens hun opleiding. Zij die worden geconfronteerd met de realiteit die dikwijls toch wat anders blijkt dan het verwachtingspatroon dat ze voor ogen hadden. De hele coronasituatie dan nog niet in rekening genomen.

Burn-out in de zorgopleiding

Toen ik op een forum las over een mannelijke student die graag wilde specialiseren maar tijdens zijn studies in een burn-out verzeild geraakte, werd ik er zelfs emotioneel van. Je merkte zo de drive, de interesse, de "roeping" in zijn verhaal maar werd gaandeweg afgezwakt door alles wat hij al had gezien en meegemaakt. Waaronder ook de studiedruk gecombineerd met "vervelende" stagebegeleiders die niet echt motiverend werkten.

Eindigend met te vertellen over zijn grootste teleurstelling maar vooral: de angst om hierover eerlijk te zijn naar zijn omgeving. In dit geval zijn ouders. Zij hadden namelijk zoveel in hem geïnvesteerd, hij had zoveel jaren gestudeerd waarbij op het einde van de rit zou blijken dat (zo omschreef hij het) "verloren jaren" waren, hij terug naar af was en nog nergens stond. Hij omschreef hoe schuldig hij zich voelde maar het gewoon allemaal niet meer kon opbrengen. Maar ook dat hij anderen zou teleurstellen. Hij begon niet alleen te twijfelen aan het werk op zich, de studies maar vooral aan zichzelf. Het was duidelijk dat hij gaandeweg zichzelf was verloren... Het erge was dat hij er met niemand over kon praten, niet met zijn naaste omgeving en elders blijkbaar ook niet... dat hij anoniem zijn hart moest luchten op een of ander forum. (Begrijp me niet verkeerd: wat gelukkig nog een optie is en hij er goed aan doet om tenminste op een of andere wijze hulp te zoeken!!!)

Maar ook: Is het niet pijnlijk op te merken hoe iets waar je passie ligt, daar waar je warm van loopt plots als een zeepbel kapot spat en je het gevoel hebt niet meer te weten welke richting, wat en hoe?

Ik denk gewoon ook dat we als omgeving meer oog moeten hebben voor én open moeten staan voor anderen en hoe het met hun gaat.

Dus is mijn vraag dan zo gek?

Als je dat weet... vind ik het eigenlijk niet zo abnormaal om ook de vraag te stellen aan je dokter: "hoe gaat het met u?" Het is duidelijk niet conventioneel, maar precies wel nodig... zeker in deze tijden.