Cartier is gekend als een Franse onderneming gespecialiseerd in luxegoederen. Zij ontwerpen, maken, distribueren en verkopen onder andere handtassen en sjaals maar dus ook juwelen en horloges. Het merk is voornamelijk erg in trek bij "royalty's". Zo werd bijvoorbeeld Kate Middleton al gespot met een Ballon Bleu horloge en omschreef koning Edward VII van Engeland Cartier als "de juwelier van de koningen en de koning van de juweliers". Maar wat is Cartier nog meer, en vooral: wat heeft Jeanne Toussaint er mee te maken?

Ontstaan van Cartier

Cartier werd in 1847 opgericht door Louis-François Cartier te Parijs. toen hij de werkplaats overnam van zijn leermeester. In 1874 nam diens zoon, Alfred Cartier de onderneming over. Het waren echter de zonen van Alfred: Louis, Pierre en Jacques die er uiteindelijk een wereldmerk van maakten. Geleidelijk aan werden er ook in meerdere landen en op verschillende locaties winkels of verkooppunten opgericht.

Wie is Jeanne Toussaint?

Jeanne Toussaint is geboren in 1887 te Charleroi (België). Ze kende een gelukkige kindertijd tot haar vader ziek werd. Door de gewelddadige houding van haar stiefvader ten opzichte van haarzelf en haar zus, besloot ze om op 16 jarige leeftijd het nest te verlaten. Ze liep samen met haar eerste liefde weg naar Parijs, waar ze in het Belle Epoque tijdperk leefde en werd aanzien als een "cocotte". Wat te vergelijken is met de "hogere klasse escortes" van vandaag de dag. Ze stonden bekend voor het baden in een wereld van luxe, het krijgen van extravagante cadeau's (zoals juwelen) van de mannen die ze vergezelden, werden uitgenodigd op restaurant, feestjes etc.

Kort voor de Eerste Wereld Oorlog ontmoette Jeanne, Louis Cartier. Ze werden verliefd. Ondanks de liefde was een huwelijk niet mogelijk vanwege het schandaal als Louis zou trouwen met een "cocotte". Als oplossing besloot hij haar aan te werven. Meteen werd duidelijk dat zij een frisse wind zou laten waaien doorheen het Cartier imperium. Zij durfde "outside the box" te denken en ruimer te gaan dan de thema's die al eens aan bod waren gekomen. In 1933 werd zij aangesteld als de Artistieke Directeur. Deze carrière zou uiteindelijk bijna 40 jaar duren. Ze overleed in 1978.

Haar bijdrage

Door haar bijdrage begon Cartier het pad van het abstracte deco-design te verlaten en meer richting het figuratieve werk te gaan. Voorbeelden hiervan zijn de series van de zwart gelakte lieveheersbeestjes en de "Amerikaanse-Indiaanse hoofden"- broches. Een van de meest bekende stukken is echter de "vogel in een kooi" die in 1940 werd geïntroduceerd. Het staat symbool voor opstand tegen de Nazi bezetting. Iets wat uiteraard door de Duitsers niet werd geapprecieerd en waarvoor ze werd gevangen genomen. Met de redding van Gabrielle Chanel kwam ze terug vrij. Na de oorlog in 1945, toen Parijs werd bevrijd, werd de versie uitgebracht waarbij de vogel klaar is om uit te vliegen met een open deur aan de kooi.

Volgens juwelenverkoopster Dianne Lewis-Batista had Jeanne het gevoel dat ze juwelen diende te baseren op plezier. Exotische papegaaien en flamingo's zijn andere bekende thema's en ontwerpen van Jeanne. Maar ook panters, iets waarvoor ze vandaag de dag nog bekend voor staat en haar gelijknamige bijnaam aan te danken heeft. Volgens een legende zou Jeanne Toussaint tijdens een verblijf in Afrika een panter hebben gespot waarbij ze meteen riep "Onyx, diamanten, smaragden, een broche". De eerste uitgave door Cartier met een partner referentie was echter een horloge.

Cartier en de panter

De armband op de foto rechts is een voorbeeld van een panter-armband met Onys, diamanten en smaragden in verwerkt. Op 20/10/10 werd deze armband door Christie's New York verkocht voor 458.500 dollar.

Een ander exemplaar (zie hieronder) is eveneens een versie van een diamanten en onyx partner-armband. Deze werd in 1952 gemaakt voor de hertogin van Windsor. De Amerikaans gescheiden vrouw die de koning van Engeland inspireerde om de troon op te geven en zijn leven spendeerde met haar te overladen met juwelen.

Ook deze armband werd verkocht door Sotheby's in Londen. Verwacht werd dat het ongeveer 20 keer meer zou opbrengen dat de waarde die men had verwacht voor de armband aangeboden door Christie's in New York. Deze lag immers tussen de 80 000 en 120 000 dollar. Uiteindelijk zal blijken dat de armband gedragen door de hertogin slechts voor 7 miljoen dollar werd verkocht.

Cartier zou overigens de eerste juwelier zijn die vrouwelijkheid probeert uit te drukken door de metafoor van een panter te gebruiken. Het is tot op heden nog steeds het icoon voor Cartier. Bekijk zeker ook eens het informatief filmpje van Cartier hierover.

Meer weten?

Neem dan zeker ook een kijkje op de website van Cartier. Zij zijn erg informatief over hun werking, geschiedenis en het "huis Cartier" met ook de andere invloeden zoals fauna en flora. Cartier heeft zelfs een eigen youtube-kanaal. Ook bestaat er het boek "Cartier, Le Style et l'Histoire" voor meer informatie. Meer weten of het leven van Jeanne Toussaint? Dat kan met het boek "La Panthere" van Stéphanie des Horts.

Tot slot, is er zelfs in Brussel het "Jeanne Toussaint instituut" opgericht. Hier worden diverse cursussen gegeven, waaronder in juwelen(ontwerp).