Camee of ook wel gekend als Cameo (herkomst: Italiaans) is een benaming voor een graveertechniek. Met deze techniek wordt de achtergrond weggesneden of geslepen waardoor er reliëf ontstaat. Een techniek die ook in de wereld van de juwelen niet onbekend is.

Camee is een techniek die voornamelijk in de jaren 1800 ontzettend populair was. Opgravingen wekten immers de interesse in deze oude kunstvorm terug op. Deze kunstvorm zou overigens reeds bestaan hebben sedert de 3e eeuw voor Christus. In 1805 introduceerde Napoleon I "a Prix de Rome" om de graveringen in steen verder aan te moedigen. Ongeveer in dezelfde periode werd er in Rome door paus Leo XII een publieke school geopend om de camee techniek te bestuderen. Dit werd een groot succes.

De evolutie van camee

Aanvankelijk werden camees gemaakt uit steen. Vanwege de stijgende vraag naar camee aan lagere prijzen werd er in de 16e Eeuw echter overgeschakeld op schelp. Camees werden meestal gebruikt in ringen, broches, oorbellen en armbanden. Voor de stenen variant werd onder andere Onyx, agaat, koraal, lava en kornalijn gebruikt.

Dergelijke producten trokken de toeristen aan die op bezoek gingen naar Pompeii of Herculium. Hierdoor geraakten de producten verspreid en ook interesse in andere landen gewerkt. Door de Italiaanse kunstenaars werden vervolgens verschillende shops opgericht in Engeland, Frankrijk en Amerika.

Bij het ontwerp van een camee staan dikwijls onderwerpen als mythologie, portretten en metaforische weergaven centraal.

De uitwerking

Zoals aangegeven is een van de gebruikte stenen: agaat. Bij het gebruik van deze gestreepte steen in een ontwerp wordt door de kunstenaar de lichtere stukken gebruikt om een figuur beter te laten uitkomen. De rest wordt weg gesneden om een donkere achtergrond naar boven te kunnen halen. Ingeval er schelp als materiaal wordt gebruikt, maakt de kunstenaar gebruik van de verschillende lagen waaruit het is opgebouwd evenals de fouten in de structuur.

De waarde

Het dient geen betoog dat de stenen varianten dikwijls een hogere waarde hebben dan de schelpvariant. Maar wat nog meer van waarde is dan het medium dat wordt gebruikt is dikwijls ook het kunstenaarstalent. 

Een camee wordt het best beoordeeld met een vergrootglas. Gracieuze, vlotte en gladde lijnen met veel details zijn aanwijzingen dat het gaat om een goed stuk. De mindere stukken daarentegen zijn minder gedetailleerd, hebben scherpere lijnen en een harde uitstraling. Ook is het altijd interessant om het camee tegen het licht te houden en te controleren op mogelijke barsten.

De prijsschalen voor authentieke camees zijn breed maar de exemplaren van hoge kwaliteit lopen al snel op tot 10 000 dollar. Een authentiek exemplaar is immers een mini-sculptuur en dikwijls een "one-of-a-kind" item waardoor dit zich vertaalt in de prijs.

Beoordeling van het tijdstip

Het is niet altijd makkelijk om te achterhalen uit welk tijdperk een camee afkomstig is. Veel werd immers ook nagemaakt uit eerdere tijdperken. In een aantal gevallen kan men meer zekerheid bekomen. Wanneer het camee uit lava bestaat is de kans zeer groot dat het gaat over een Victoriaans stuk. Een ander aspect is het onderzoeken van de afbeeldingen: welke stijl (vb. Grieks) heeft de afbeelding zoals het haar, kleren etc. Maar ook andere elementen zoals het soldeerwerk en het type metaal dat werd gebruikt kunnen informatie over het tijdperk bevatten.

Tot slot is het ook altijd interessant om de pin van een broche goed te bekijken. Een "veiligheid" was vroeger immers niet voorzien. Dit is daarvoor te recent en eerder in het tijdperk van de 20e Eeuw te plaatsen...

Namaak of niet?

Hoewel de techniek zoals hierboven omschreven is, duidelijk is, betekent dit niet dat een camee altijd op deze wijze wordt gemaakt. Men mag niet vergeten dat, hoewel ze eruit zien als een camee, het ook mogelijk is dat ze gewoon gegoten zijn. Uiteraard een middel om massaproductie te bekomen en een goedkopere variant te kunnen aanbieden. Desondanks kunnen sommige toch nog een waarde hebben omwille van "verzamelredenen".

Zorg dragen

Om de waarde van een authentieke camee te kunnen bewaren en de levensduur te verlengen dient men er zorg voor te dragen. Aangeraden wordt om ze te wassen met warm, zeepachtig water en een zachte doek. Detergenten en ultrasonische juwelenreinigers zijn zeker te vermijden. Ook dient te worden voorkomen dat een camee te lang in het water blijft.

Wanneer een camee niet wordt gebruikt, wordt het best apart bewaard en dit in een zachte doek. Op deze manier worden krassen veroorzaakt door andere juwelen voorkomen evenals blijft het stofvrij.

Verder wordt er gesteld dat camee juwelen de neiging kunnen hebben van uit te drogen en daardoor barsten te gaan vertonen. Daarom wordt aangeraden om ze, om de aantal maanden, in te smeren met mineralen olie. In alle gevallen dient olijfolie te worden vermeden. Dit om te voorkomen dat het camee zal verkleuren. Een kleine hoeveelheid olie kan met de vingers worden aangebracht om dit vervolgens voorzichtig met een doek terug af te vegen.