Jaren kampte ik ermee zonder te weten wat het was, tot ik plots toevallig een blogpost ontdekte die ging over Time Anxiety. Ik vond het zo herkenbaar dat ik er meer over begon op te zoeken. Hoe meer ik las, hoe meer de puzzel in mekaar begon te vallen, maar wat is het en hoe herken je het?

Wat is Time Anxiety?

Ken je dat gevoel en dat je denkt "het is te laat". Het is te laat om nog aan een (nieuwe) studie te beginnen, het is te laat om een boek te publiceren, het is te laat om een eigen zaak te starten, het is te laat om nog een nieuwe taal te leren, het is te laat om... (zelf in te vullen welk doel je eigenlijk nog voor ogen zou hebben).

Door dit gevoel en deze gedachte gebeurt het dus dat je gewoon niet meer aan dingen start en daardoor vaardigheden, uitdagingen en mogelijkheden aan je laat voorbij gaan, die je eigenlijk wel graag had willen hebben of doen.

Waar death anxiety angst is om geen tijd meer te hebben, is Time anxiety of tijdangst de angst om je tijd te verspillen. Het is de obsessie om je tijd op een zo optimaal mogelijke wijze te spenderen. En als de maatschappij ons aangeeft, of als we zelf de signalen zo interpreteren, dat het eigenlijk te laat is om ons doel nog te behalen, dan laten we het al snel varen en doen we het af als niet voldoende zinvol. We hebben namelijk altijd de drang dat wat we doen, van belang zou moeten zijn.

Tijdangst is dus eigenlijk dat je geobsedeerd bent met hoe jij je tijd doorbrengt en of je daarbij betekenisvolle activiteiten doet.

Verschillende vormen van tijdangst

Voor sommige mensen leidt tijdangst net ook tot uitstelgedrag bij belangrijke taken. Wat tijdangst zelf betreft worden er een 3-tal vormen onderscheiden:

1. Huidige tijdangst: het dagelijkse gevoel van gehaast te zijn. Door tijdsdruk voelen we ons overweldigd en paniekerig en kunnen we een angstaanval krijgen door de dagelijkse stress.
2. Toekomstige tijdangst: gedachten over wat er in de toekomst wel of niet zou kunnen gebeuren, waardoor we ons zorgen maken en de hele tijd "wat als"- vragen gaan stellen. Dus ook vragen die jij jezelf stelt: wat als ik faal of wat als er iets ernstigs gaat gebeuren? Dikwijls hangt het ook samen met je verleden, je stelt je de vraag of je voldoende in het verleden hebt gedaan voor de toekomst, met als gevolg dat we ons ook schuldig kunnen gaan voelen als we denken of het gevoel hebben dat het niet het geval is.
3. Existentiële tijdangst: het gevoel dat de tijd constant door je vingers glipt en nooit meer zal terugkomen. Voornamelijk ook omdat onze tijd op aarde slechts beperkt is.

Vragen waar tijdangst uit voortkomt

Volgens dr. Alex Lickerman komt tijdangst voort uit een aantal van volgende vragen:

• Creëer ik met mijn leven zoveel mogelijk waarde?
• Zal ik, als het mijn tijd is om te sterven, het gevoel hebben dat ik mijn tijd te lichtzinnig heb besteed?

Dit zou dus ook betekenen dat je eigen welzijn in grote mate wordt bepaald door het belang van de waarde die je denkt met je leven te kunnen creëren.

De paradox

En is dat nu net niet parodoxiaal? Aan de ene kant hechten we belang aan de waarde om iets met ons leven te kunnen creëren, en aan de andere kant weerhouden we net onszelf ervan om iets eraan te doen.

Wij zijn het die onszelf de hele tijd beperken door het beste potentiële resultaat te zitten te berekenen en dit op basis van onze eigen perceptie van wat (nog) mogelijk is, mogelijks ook gecombineerd met vb. onze faalangst.

Hoe uit Time anxiety zich concreet?

En hoe uit zich dat dan? Ook hier heeft dr. Alex Lickerman een zicht op, namelijk:

1. Je zorgen maken over te laat komen/zijn: het is normaal dat je graag ergens op tijd bent, maar het kan ook voor behoorlijk extra stress zorgen. Zodra je bijna constant bezig bent met klok kijken, je planning bestuderen, bekijken hoe van punt a naar b te geraken kan je dat enige stress-verlichting brengen maar je betaalt er ook wel een prijs voor. Je kan je namelijk niet langer meer concentreren op datgene waar je eigenlijk mee bezig bent/was. En zeker als je dan na je al je moeite een paar minuten te laat bent, kan dit volgens Lickerman ook behoorlijk je humeur beïnvloeden.
2. Een gehaast gevoel ervaren: je kan het gevoel hebben je van het ene naar het andere te moeten haasten en dat dikwijls zonder eigenlijk een reden. Dit gevoel kan je het best vergelijken met volgende situatie: stel dat je op je vrije dag langer hebt geslapen dan je eigenlijk had voorzien of gewild dan spring je snel uit bed en begin je je te haasten terwijl je je afvraagt hoe je de verloren tijd toch terug kan inhalen.
3. Ongemakkelijk gevoel dat je ervaart wanneer je niet geraakt bij wat je gepland had: dit is te vergelijken met de situatie waarbij je plannen maakt voor wanneer je vrije tijd hebt vb. vakantie. Voor je vakantie denk je aan wat je allemaal zou kunnen doen. Eventueel maak je zelfs een lijstje maar eens de vakantie daar is dan breekt de angst je uit. Je voelt constant de tijd wegtikken tot je weer aan je verplichte activiteiten (werk, school) moet starten en als je dan de dingen niet hebt aangepakt zoals je wou, kan dit ook voor een ongemakkelijk gevoel zorgen. Dikwijls voel je je nadien ontevreden omdat je denkt aan wat je allemaal met je tijd had kunnen doen.
4. Denken dat je bepaalde kansen/mogelijkheden hebt gemist: het gevoel hebben bepaalde interessante stappen of mijlpalen in je leven te hebben gemist, bijvoorbeeld dat je verwachtte op een bepaalde leeftijd getrouwd te zijn of kinderen te hebben, een carrièrestap niet met succes hebt bereikt,... dan kun je je zorgen gaan maken dat je die achterstand misschien nooit meer goed kan maken. Het grootste probleem is ook dat door je fixatie voor tijd je niet meer gaat zien welke stappen je zou moeten nemen om je doel te kunnen bereiken.

Reflectie

Als ik deze reflectie maak dan herken ik mezelf wel in verschillende punten: de drang om mijn tijd goed te besteden en niet te verspillen aan dingen die niet zinvol zijn. Maar ook de angst daarbij om verkeerde keuzes te maken. Het leven is inderdaad kort dus je wil toch ergens wel zekerheid hebben dat eens je je ergens aan commit met als kostprijs de waarde van tijd, het ook effectief de moeite mag zijn.

Dat uit zich inderdaad in constant een gehaast of inwendig opgejaagd gevoel te ervaren. Er is eigenlijk best nog veel wat ik wil doen en inderdaad ook ik maak dan de afweging of belemmer mezelf met de gedachte dat het waarschijnlijk onvoldoende zinvol zal zijn of geen zin meer heeft om er nu nog mee te beginnen waardoor ik op het einde van de rit (zoals na een vakantie) geen voldaan gevoel ervaar.

En jij nu je dit weet: heb jij ook het gevoel dat je kampt met tijdangst en hoe uit zich dit bij jou?