Soms merk je dat het niet zo goed gaat met iemand uit je omgeving. Een burn-out speelt op en je wil deze persoon toch graag bijstaan en helpen, maar je weet niet goed hoe ermee om te gaan. Je zit misschien ook wat op de wip tussen bespreken of misschien toch maar niet. Want ja, dat aankaarten hoe doe je dat dan? Het voelt misschien wat onwennig om erover te beginnen want je wil natuurlijk op een goedbedoelde manier hulp bieden en je bezorgdheden uiten, maar aan de andere kant is er ook die angst en onzekerheid, dus ja: hoe pak je dit dan het best aan?

Tip 1: Praat erover zonder verwachtingen

Om te beginnen is het toch aan te raden om je moed bij mekaar te rapen (zelfs als je moed al tot in je schoenen is gezakt) en toch het gesprek aan te gaan. Twijfel niet, ook al weet je niet hoe de andere zal reageren. Probeer daarom ook geen verwachtingen te koesteren, want de kans is toch groot dat de andere niet gaat reageren zoals jij verwacht. Sommige mensen die een burn-out ontwikkelen, zeker in het begin, zullen misschien niet altijd zelf beseffen wat er aan de hand is of misschien net wel maar de neiging hebben om dit (nog) niet te (willen) erkennen aan zichzelf. Dat beseffen én toegeven is namelijk al een behoorlijke stap om te nemen. Het kan dus zijn dat iemand eerder afwijzend zal reageren terwijl een ander eerder opgelucht is om diens hart eens te kunnen luchten.

Hoe dan ook is het in beide gevallen goed dat je het aankaart. Je toont daarmee ook oprecht je interesse en bezorgdheden, toont nabijheid en de intentie dat je wil deze persoon hierin wil bijstaan. Als de persoon afwijzend reageert neem het dan niet te persoonlijk op. Het is ook mogelijk dat de persoon op een later moment tot je terugkomt wanneer deze er klaar voor is.

Tip 2: Blijf rustig en wees geduldig

Iemand die een burn-out ontwikkelt ervaart een chronische hoge mate van stress en alle ongemakken die daarbij komen kijken. Dit betekent ook moeite hebben om het uiten van gevoelens te controleren. Het voelt inwendig aan als een storm van emoties dat zich ook zo kan uiten naar de buitenwereld. Huilbuien, irritatie/prikkelbaarheid, gelatenheid, cynisme, ... Je blijft dus best rustig en geduldig wanneer je plots met dergelijke emoties geconfronteerd wordt. Het is dus goed mogelijk dat je een stekelige of afgesnauwde reactie krijgt, plots een zakdoek moet aanreiken of een "het boeit me nu eens totaal niet"- reactie op je bord gesmeten krijgt.

Nogmaals, de kans is groot dat dit niet aan jou ligt en eigenlijk ook niet aan de persoon zelf, het is dikwijls iets wat hem/haar lijkt te overkomen. In vele gevallen verschieten ze zelf ook van hun reactie omdat ze vroeger niet zo gereageerd zouden hebben.

Tip 3: Oordeel niet

Deel op een rustige manier je bezorgdheden. Je kan daarbij ook aangeven welke veranderingen dat je merkt maar probeer dit niet op een belerende of kleinerende toon te doen. Dikwijls beseft degene met een burn-out ook (onbewust) wel dat er veranderingen zijn in diens kunnen en gedrag. Dit is erg beangstigend, confronterend en dikwijls ook frustrerend. Om hier nogmaals op een eerder belerende toon te worden gewezen is dan ook niet aangenaam.

Probeer daarbij ook zeker te luisteren zonder oordeel en probeer je afzijdig te houden van "dooddoeners" zoals "ja maar je doet ook altijd dit of dat dus probeer dit eens" of "misschien ligt het daar wel aan". Om een concreet voorbeeld te geven: als de persoon klaagt over concentratiestoornissen geef dan niet als reactie "ja maar je bent een suikervrij dieet aan het volgen dan is het normaal dat je concentratiedipkes hebt" of "iedereen vergeet wel eens wat, ik heb onlangs ook mijn autosleutels bij het brood in de kast gelegd, je bent gewoon wat verstrooid meer niet". Je bedoelt het misschien goed, maar dit is niet wat degene met een burn-out wil horen...

Tip 4: Bied steun en praktische hulp, toon medeleven

Leven met een burn-out is niet makkelijk. Je ervaart van alles wat je eerder nog niet meemaakte (bent super moe, snel geprikkeld, vergeetachtig, dingen die je eerder leuk vond heb je geen energie meer voor,...), dikwijls ben je jezelf uit het oog verloren en herken je jezelf niet meer. Je merkt ook dat dingen niet meer gaan zoals vroeger en dat is beangstigend maar ook frustrerend. Dikwijls nog wel willen maar niet meer kunnen. Een lichaam dat niet meer mee wil, een hoofd waarop je niet meer kan vertrouwen (de kans bestaat immers ook je ook aan jezelf gaat twijfelen, je moeite hebt met keuzes maken, etc).

Probeer daarom zeker medeleven te tonen in je reacties naar iemand die een burn-out ontwikkelt/heeft en ook steun te bieden. Dit kan ook steun op praktisch vlak inhouden. Zo kunnen dagelijkse activiteiten, hoe simpel ook, soms een zware opdracht zijn voor iemand met een burn-out die energie verliest. Je zou dan binnen bepaalde grenzen, hulp kunnen bieden met (kleine) dingen (vb. in privésfeer: voorstellen om eens te koken, naar de winkel te gaan vb. in een werkcontext: voorstellen om met iets te helpen,...)

Tip 5: Bespreek waarover je wil spreken

Iemand die een burn-out ontwikkelt/heeft wil dikwijls liever (tijdelijk) geen confrontatie meer met datgene waaruit de burn-out is voortgekomen. Dikwijls is dit de werkcontext. Sommige mensen worden er dan ook liever even niet meer aan herinnerd wat dus ook betekent dat ze er niet meer over willen praten. Wat er daar gebeurt interesseert hun nog zelden, de affiniteit met de werklocatie, de werkinhoud en dikwijls ook de collega's is een beetje op de achtergrond verdwenen. Om te weten wat degene wil kan je dit dus best bespreekbaar maken. Ziet deze persoon het nog zitten om erover te praten of liever niet. Welke onderwerpen liever niet? Welke onderwerpen juist wel? Zo voorkom je ook ongemakkelijke momenten in de toekomst. Indien er liever ergens niet over gesproken wordt, geef dan aan dat je hier begrip voor hebt en afwacht tot deze zelf terug aangeeft dat iets weer bespreekbaar is.

Is bijvoorbeeld een naaste collega uitgevallen? Dan kan je ook altijd een berichtje sturen om aan te geven dat je er voor hem/haar wil zijn, begrip hebt als deze niet zou reageren en tijd nodig heeft maar je ook een luisterend oor wil bieden indien nodig.

Neem het niet persoonlijk als je geen reactie krijgt. Bedenk ook dat als deze persoon terug op het werk verschijnt, tijd nodig zal hebben om zich terug in te werken en een routine te vinden. Ook in de thuiscontext zal het even zoeken zijn om terug vertrokken te geraken. Wenst iemand wel contact? Probeer dit dan ook te onderhouden en stuur regelmatig een berichtje of kaartje en als het mogelijk is: spreek eens af en doe iets ontspannend zoals een wandeling of andere leuke, niet te belastende activiteit.